Səhiyyə Nazirliyi Milli Hematologiya və Transfuziologiya Mərkəzinin həkim-hematoloqu Nərmin Verdiyeva: Profilaktik və maarifləndirici tədbirlər nəticəsində ötən illərlə müqayisədə yeni doğulan talassemiyalı xəstələrin sayında ciddi şəkildə azalma müşahidə olunur
BAYRAQDAR MEDİA – Səhiyyə Nazirliyi Milli Hematologiya və Transfuziologiya Mərkəzinin həkim-hematoloqu Nərmin Verdiyeva talassemiya xəstəliyi, əlamətləri, bu xəstəliyin müalicəsi və s. haqqında məlumat verib.
Bu haqda xəbər BAYRAQDAR MEDİA-ya Səhiyyə Nazirliyindən daxil olub.
Xəbərdə qeyd olunur ki, “N.Verdiyeva deyib ki, talassemiya genetik defekt nəticəsində yaranan və xroniki anemiya ilə xarakterizə olunan irsi qan xəstəliyidir: “Bu xəstəlik daha çox Aralıq dənizi sahilləri ölkələrində yayıldığı üçün Aralıq dənizi anemiyası da adlanır. Anadangəlmə xəstəlik olaraq iki daşıyıcının nikahı nəticəsində doğulan uşaqlarda rast gəlinə bilər. Talassemiya daşıyıcılığı adətən təsadüfi müayinə və ya skrining zamanı aşkarlanır. Əksər hallarda heç bir klinik əlaməti olmur. Əgər nikaha daxil olacaq şəxslərin birində talassemiya daşıyıcılığı varsa, doğulacaq uşaqların 50 faiz halda sağlam, 50 faiz halda isə daşıyıcı olma ehtimalı var. Əgər hər ikisində talassemiya daşıyıcılığı varsa, doğulacaq uşaqların 25 faiz halda sağlam, 50 faiz halda daşıyıcı, 25 faiz halda xəstə olma ehtimalı mövcuddur. Xəstəlik adətən həyatın erkən dövrlərində (1 yaşa qədər) qanazlığı, ümumi zəiflik, iştahasızlıq, inkişafdan geri qalma, tez-tez infeksiyon xəstəliklərə yoluxma, dəri, görünən selikli qişaların solğunluğu və ikterikliyi, qaraciyər və dalaqda böyümə kimi əlamətlərlə özünü biruzə verir. Hb elektroforezi analizi ilə diaqnoz dəqiqləşdirilir””.
Xəstəliyin müalicəsi haqqında danışan hematoloq, bildirib ki, talassemiyalı pasiyentlər həyat keyfiyyətlərini yaxşılaşdırmaq və həyatı vacib orqanların normal fəaliyyətini təmin etmək məqsədilə ayda bir və ya bir neçə dəfə hemotransfuziya alırlar. O həmçinin vaxtında başlanan və düzənli aparılan hemotransfuziyanın yarana biləcək sümük deformasiyalarının qarşısını aldığını və ya minimuma endirdiyini, pasiyentin daha keyfiyyətli və uzun ömür yaşamasını təmin etdiyini deyib: “Lakin hər dəfə hemotransfuziya zamanı qırmızı qan hüceyrələri ilə bərabər orqanizmə müəyyən miqdarda dəmir də daxil edilir. Orqanizmə daxil edilən dəmir müxtəlif orqan və toxumalarda toplanaraq onların normal fəaliyyətini pozur, bu isə bir sıra arzuolunmaz ağırlaşmalara gətirib çıxardır. Məhz bu ağırlaşmaların qarşısını almaq məqsədilə xəstələrə paralel olaraq xelat terapiya (ağır metalların qan dövranından çıxarılması) prosesi təyin olunur. Bu dərman preparatları hemotransfuziya zamanı orqan və toxumalara yüklənən dəmiri orqanizmdən xaric edərək dəmir yüklənməsinə bağlı ağırlaşmaların qarşısını alır. Hazırda bütün dünyada və Azərbaycanda dörd növ dəmirqovucu preparatdan istifadə olunur. Pasiyentlərimiz bu dərman preparatları ilə dövlət hesabına təmin olunurlar”.
N.Verdiyeva sözügedən xəstəliyin yeganə radikal müalicə metodunun sümük iliyinin transplantasiyası olduğunu deyib və bu müalicə üslunun 2014-cü ildən etibarən Milli Hematologiya və Transfuziologiya Mərkəzinin Talassemiya bölməsində Dövlət proqramı çərçivəsində həyata keçirildiyini diqqətə çatdırıb.
Sonda hematoloq dünyada talassemiyanın müalicəsindəki yeniliklər haqqında məlumat verib: “Hazırda dünya alimlərinin diqqəti gen mühəndisliyi üzərində cəmlənib. Qlobin gen transferinin əsas məqsədi talassemiyalı pasiyentin öz hematopoetik kök hüceyrələrinin normal hemoqlobinə sahib eritrosit sintezini təmin etməsidir. Hədəf tərkibində qlobin geni olan vektorun xəstənin öz hemotopoetik kök hüceyrələrinə transferidir. Beləliklə də, qırmızı qan hüceyrələri daxil olmaqla bütün qan hüceyrələrini sintez edən sağlam sümük iliyi əldə etməkdir. Bununla da xəstəni sümük iliyi transplantasiyasının yüksək risk və ağırlaşmalarından azad edərək sağlam həyata qovuşdurmaqdır”.
