Dr. Yücel Karauz: Fransa 1920-ci illərin əvvəlində 33 faizinə nəzarət etdiyi Afrikadan qovulur
BAYRAQDAR MEDİA – “Beynəlxalq əlaqələr bir ölkənin hər hansı bir strateji coğrafiyada güc boşluğuna yol verməsini, oraya təsirini itirməsini qəbul etməz. Sizin bir ölkə olaraq hər hansı bir coğrafi məkanda, yaxud dövlətdə gücünüz, təsiriniz azaldığı təqdirdə başqa dövlətlər dərhal həm hərbi, həm də iqtisadi baxımdan bu boşluğu doldurar”.
Bunu BAYRAQDAR MEDİA-ya özəl açıqlamasında Türkiyənin Azərbaycandakı sabiq hərbi attaşesi, ehtiyatda olan general Dr. Yücel Karauz deyib. Afrikadakı son vəziyyəti, hakimiyyət dəyişikliklərini həm də regionun Fransanın təsir dairəsindən çıxması kimi dəyərləndirən general bildirib ki, Fransa üçün bu regiona nəzarət mühüm önəm kəsb edirdi: “Afrikanın ümumilikdə ərazisi dünya quru torpaq sahəsinin 25 faizini təşkil edir. 1400-cü illərdən etibarən Afrikada yerli insanlar kölələşdirilmiş və Avropaya aparılmışdır. XIX əsrdən etibarən isə Afrikada təbii qaynaqlar kəşf edilərək, yenə də Avropa başda olmaqla ABŞ tərəfindən istismar edilmişdir. Təsəvvür edin ki, Nigerdə çıxarılan bir qiymətli daşın Avropa bazarında dəyəri 280 dollar olarkən, Nigerə bunun üçün cəmi 11 dollar ödənilir. Dolayısı ilə Afirka tarixində Qərb demək, ikiüzlülük, işğal, təbii qaynaqların istismar ediıməsi, köləlik və mənfəətləri naminə insanları pis durumda buraxmaq deməkdir. Öncə köləliklə başlayan proses sonra təbii qaynaqların zəbt edilməsi və din ixracı ilə davam edib. Çünki Afrika Qərb üçün həm də zorla xristianlığın yayılması məkanı halına gəlmişdir”.
Dr. Y.Karauz qeyd edib ki, XIX əsrdən etibarən Fransa İngiltərə ilə birlikdə Afrikanın böyük bir hissəsini istismar etmişdir: “Qərbin bir sıra ölkələri, o cümlədən İspaniya, Almaniya, İtaliya və Belçika Afrikanın həm insan, həm də təbii qaynaqlar baxımından amansızcasına istismar edilməsi prosesində iştirak etmişlər. Xüsusilə Fransa bəhs edilən dövrdə 20 ölkədə, Afrikanın ümumilkdə 33 faizində istismar rejimi qurmuşdur. Bu proses hazırda da davam edir. Fransız şirkətləri Afrika ölkələrində qiymətli təbii qaynaqları çıxararaq istismar edir, oranı yağmalayır. Amma artıq Afrika oyanır. Şüurlarda inqilab baş verir. Bunun nəticəsində bir sıra Afrika ölkələrində hakimiyyət dəyişiklikləri baş verir. Yeni hakimiyytələr Fransanın işğalçılıq siyasətinə son qoymasını tələb edirlər. Bir sözlə, bu gün Afrikada baş verən böhranlar həm də istismarçılığa qarşı bir üsyandır. Fransanın timsalında Qərbin bu regionda itirdiyi təsir əraizlərini isə Rusiya və Çin tutmaqdadır”.
Müsahibimiz bildirib ki, Rusiyanın hazırda Afrikanın 20-ya yaxın ölkəsi ilə hərbi anlaşması vardır: “10-dan çox ölkədə isə Rusiya hərbi bazası var. Beləliklə, bu əraziləri Rusiya hərbi, Çin isə iqtisadi baxımdan öz təsir dairəsinə salmaqdadır”.
Bu kontekstdə Türkiyənin atdığı və atacağı addımlara gəlincə Dr. Y.Karauz deyib: “ Türkiyə 2008-ci ildən etibarən Afrikaya açılım siyasəti reallaşdırmağa başlamışdır. Bu siyasət ortaqlıq layihəsi halına gəlmişdir. Bu günə qədər sayın Cümhurbaşqanı Recep Tayyip Erdoğan 31 Afrika ölkəsini ziyarət etmişdir. Afrikanın önəmi barədə danışarkən qeyd etməliyik ki, Türkiyənin 2002-ci ildə sadəcə 12 Afrika ölkəsində səfirliyi vardısa, bu gün Afrikada fəaliyyət göstərən səfirlik sayımız 44-ə yüksəlib. Bu qarşı tərəfdən də adekvat dəyərləndirilir. Məsələn, Ankarada əvvəllər 10 Afrika ölkəsinin səfirliyi vardısa, bu gün 38 ölkənin səfirliyi var. Eyni zamanda, Türkiyənin bir çox qurumları Afrikada fəaliyyət göstərir. Lakin Türkiyənin Afrikaya olan marağı və dəstəyi Qərbin istismarçı, işğalçı dövlətlərinin yanaşmasından tamamilə fərqlənir. Türkiyə bölüşmək, qardaşlıq siyasəti yürüdür. Bu gün Türkiyə ilə 45 Afrika ölkəsi arasında Dövlətlərarası İqtisadi Şura var”.
Türkiyəli general sonda, “Nəticə olaraq Fransa 1920-ci illərin əvvəlində 33 faizinə nəzarət etdiyi Afrikadan qovulur. Fransanın itirdiyi bu boşluğu iqtisadi olaraq Çin, hərbi olaraq Rusiya, siyasi olaraq isə Türkiyə doldurmaqdadır” deyib.
