Son yeniləmə: 28 Sentyabr 2022 10:02
Ömer KOŞAR
BAYRAQDAR MEDİA – İran’da gerçekleşen gösteriler etnik temelli değil, seküler talepleri dile getirme yönünde. Sosyal medya uzmanlarımız, TV kanallarında koca koca Ortadoğu uzmanlarımız İran bölündü bölünecek yorumu yapıyor. Bugün rejim yanlısı siviller de sahaya indi, bu durum ileriki günlere sarkarsa 1979’un tersine bir devrim gerçekleşebilir.
Bu arada şunu da unutmayalım, şah döneminde bile mollalar özel statüye sahipti ve şia mezhebinin temel uygulamalarından birisi olan Humus vergisi toplanıp mollalar arasında pay ediliyordu. Devrim öncesi şah Rıza Pehlevi’nin bu vergi uygulamasına karşı harekete geçmesi, molla sınıfının ülkedeki sol gruplarla birleşip rejimin devrilmesine evrilmişti. Son süreçte mollalar Paris’ten bir Fransız uçağı ile Humeyni’yi Tahran’a indirdi, sol gruplar pasifize edildi, velayet-i fakih doktrini hayata geçirilerek mevcut düzen kurgulandı.
İlerleyen günlerde seküler ve liberal taleplerle ortaya çıkan genç kuşak siyasal süreci belirleyecek. 2020’li yılları 1970’li yılların kodları ile okuyup “şahlık rejimi yeniden geliyor” demek her şeyden önce tarih metodolojisine aykırıdır. İran’da olası bir parlamenter sisteme geçişte şah torunları ancak parti genel başkanı olabilir.
Yani özetle, mevcut gösteriler İran’ı etnik ülkelere bölmez, İran’da parlamenter sisteme geçilirse asıl o zaman etnik temelli gruplaşma baş verir. Zira İran devletinin parlamenter sistem tecrübesi yok!
Bu noktada olası kaosta ordu üzerindeki güç unsurları devreye girecektir. Ya ordu yönetimi ele geçirir, despotik bir sistem kurar, bu durum 1980’li yıllardaki Lübnan benzeri bir iç savaşa sebep olur, özellikle Türkiye ve Azerbaycan için bu büyük bir göç dalgası şeklinde felakete dönüşür, ya da ordu mensupları etnik bölgelerine çekilerek kendi milli bağımsızlıklarının peşine düşer.
Yaşayıp göreceğiz!
