Son yeniləmə: 8 İyun 2022 19:54
Nurgali JUSİPBAY – Kazakistan
Bayraqdar.info – Kazakistan’da “Yeni Kazakistan” dönemi başlıyor. Namıdiğer “İkinci Cumhuriyet”…
Toplumsal değerler yenileniyor…
Kollar sıvalı.
***
Yeni dönemin göbeği de 5 Haziran’da kesildi. Refarandumla…
Sandığa gidenler, Anayasa’nın yüzde otuzunda yapılması öngörülen değişiklik ve ilaveler için “Evet” ya da “Hayır” demeleri gerekirdi.
Peki, nelere “Evet” veya “Hayır” diyeceklerdi? “Hayır” derlerse neler olacaktı (ya da olmayacaktı), “Evet” derlerse neler değişecekti?
***
Yanıtlayalım…
1- Eğer “Evet” denilirse, bundan böyle, Cumhurbaşkanı görevinde bulunduğu sürece herhangi bir partiye üye olamayacaktı! Cumhurbaşkanı akrabaları devlet kademelerinde, kamu ortaklığındaki şirketlerde üst düzey görev(ler) üstlenemeyecekti.
2- Vatandaşlar refarandumda “Evet” derlerse, ülke “süpercumhurbaşkanlık” yönetim şeklinden vazgeçecek, daha güçlü, daha etkin parlamento ön plana çıkacaktı.
3- “Evet” derlerse, Anayasa hükmüyle “Kazakistan toprakları ve doğal kaynakları “Halka ait” olacak, “Hayır” denilirse, (eskiden olduğu gibi) ülke toprakları ve yer altı doğal kaynakları “Devletin mülkiyeti” sayılmaya devam edecekti.
4- “Evet” denilirse, bundan böyle, Vatandaş daha merkezi yerde duracak; haklarının korunması için de, yine refarandum sonucunda, özel yetkilere sahip olması planlanan bağımsız İnsan Hakları Ombudsmanı oluşturulacaktı. Ve gerektiğinde ombudsman hizmetine Cumhurbaşkanı, Başbakan dahil olmak üzere her vatandaş başvurbilecekti.
5- Yine, “Evet” denilirse şayet, vatandaşın (Cumhurbaşkanı, Başbakan ve diğer yetkililerle aynı haklarda) başvurbileceği bağımsız bir Anayasa Mahkemesi kurulmuş olacaktı.
6- “Evet” şıkkı seçilirse, vatandaşlar vekilleri seçebildikleri gibi, güven kredisini yitiren (daha bariz bir tabirle, “çalışmayan”) vekilinin görevine son verebilme yetkisine sahip olacaktı…
Özetle, “Hayır” diyenler kazanırsa, yukarıdaki örneklerde olduğu gibi, toplam 32 maddeye ilaveler ve değişiklilik yapılmayacak, eski sisteme devam ettirilecek; “Evet” diyenler kazanırsa, Kazakistan yüzde otuzu yenilenen Anayasa’yla 6 Haziran’dan başlayarak yeni döneme başlamış olacaktı…
Ve 5 Haziran’da vatandaş seçimini yaptı.
Günün sonunda ise, refaranduma katılan vatandaşlardan yüzde 77.18’nin “Evet” oyu verdikleri açıklandı.
Böylelikle, Kazak vatandaşları Cumhurbaşkanı Kasım-Cömert Tokayev tarafından önerilen Anayasa değişikliklerini desteklediklerini belirterek, yeniledikleri güven oylarıyla, “Yeni Kazakistan”a, namıdiğer “İkinci Cumhuriyet”e “Evet” deyerek, yeni süreci başlatmış oldular.
***
Refarandumda yüzde 18.66 oranında “Hayır” diyenler de oldu…
Ama bu, Kazakistan’da yeni dönemin başlandığı gerçeğini değiştirmiyor.
Zira, dediğimiz gibi: Kazakistan’da “Yeni Kazakistan” dönemi başlıyor, namıdiğer “İkinci Cumhuriyet”…
Toplumsal değerler yenileniyor…
Kollar sıvalı.
