Son yeniləmə: 15 Mart 2022 12:40
Bayraqdar.info – “Ürəkdə ani bir ağrı olması halında dərhal bunları aradan qaldırmaq üçün tədbirlər görmək lazımdır. İnsan həyatı bu cür tədbirlərin vaxtında olmasından asılı ola bilər. Ürək bölgəsindəki ağrı həm interkostal nevralji, həm də daha ciddi bir şey ola bilər. Ürək bölgəsində kəskin ağrı meydana gəldikdə, bunun ürək ağrısı və ya interkostal nevralji olduğunu təyin etməyə çalışmalısınız. Bu məqsədlə dərindən nəfəs almağınız lazımdır. Bu, əvvəlcə yavaş, sonra da tez bir zamanda edilməlidir. Eyni zamanda ağrı xarakterini dəyişdirirsə, deməli ürək deyil. Ağrı sabitdirsə, ürəyi incitmə ehtimalı var.
“Ağrı ev şəraitində nanə və süd, bir də şirin çay içməklə azaldıla bilər. Mümkünsə, sərt bir parça və ya saç masaj fırçası ilə ayaqlarınızı ovuşdurun. Sonra isti corab geyinməlisiniz”.
Bu sözləri bayraqdar.info-ya Azərbaycan Tibb Universiyteti Tədris Cərrahiyyə Klinikasının həkimi, invaziv kardioloq Qalib İmanov bildirib. Həkimin sözlərinə görə, XXI əsrə qədər ürək xəstəlikləri əksərən yaşlı nəslin nümayəndələrində müşahidə olunurdusa, indi xeyli cavanlaşıb və gənclər arasında da geniş yayılıb. Hətta ana bətnində olan uşaqlarda belə ürək qüsurları olur. İnsanların mütəxəssisdən kömək istəməsinin ən ümumi səbəblərindən biri ürək ağrısıdır. Ağrı şiddətinə, xarakterinə görə fərqlənə bilər və müddətinə görə dəyişə bilər. Ürəkdəki ağrılar mənşəyinə görə fərqli olur. Anginal ağrı koroner arter xəstəliyinin müxtəlif mərhələlərində meydana gəlir.
Həkim bildirir ki, bu vəziyyətdə nitrogliserin qəbul etmək kifayət edəcək, baxmayaraq ki, yarım aspirin tabletini də içmək olar. Ürək ağrısına damarların daralması nəticəsində ortaya çıxan kəskin bir spazm da səbəb ola bilər. Bu zaman ürək əzələsinə qan axını dayanır. Bu vəziyyət 40 dəqiqədən çox davam edərsə ürək əzələsi ölür. Başqa sözlə, miyokard infarktı inkişaf edir. Buna görə də ürəkdə kəskin ağrı olarsa yubanmadan təcili yardım çağırılmalıdır.
“Ürəkdəki ağrı ciddi xəstəliklərin xəbərçisi ola bilər və həmişə ürəklə əlaqəli deyil. Diaqnoz həkim tərəfindən qoyulmalıdır. Həkimlə görüşməzdən əvvəl ürək ağrısı sadə, sərfəli vasitələrlə təxirə salınmadan aradan qaldırıla bilər və edilməlidir. Bəzən bir insanda ürəyinin atış etdiyi hissi ola bilər. Bənzər ürək ritminin pozulması bir çox sağlam insanda da müşahidə olunur, lakin bu simptom özünü əsasən ürək qüsurları, aritmiya, xəstə sinus sindromu ilə göstərir”, – deyən həkim daha sonra miokard infarktından danışıb.
Miokard infarktı
“Miokard infarktı tez-tez narahatlıq və ya hətta çaxnaşma hissləri fonunda inkişaf edir. Ürəkdə kəskin ağrı olduqda dərhal bütün aktiv hərəkətləri dayandırıb bir kresloya oturmaq lazımdır. Ağrı 5 dəqiqə ərzində azalmasa, nitrogliserin tabletinin dilin altına qoyulması və tamamilə sorulana qədər həll edilməsi tövsiyə olunur. Bu dərman ağız mukozasından nüfuz edərək qan dövranına sürətlə daxil olur. Nitrogliserinin qəbul edilməsinin qan təzyiqində və baş ağrısında kəskin bir azalmaya səbəb ola biləcəyini bilmək vacibdir. İlk həb rahatlama gətirmirsə, 5 dəqiqə sonra başqa bir dərman alınmalıdır. Sakitləşə bilmirsinizsə, 40 damla valokordin içə bilərsiniz. Bu, duyğularınızın öhdəsindən gəlməyə kömək edəcək”, – deyə həkim davam edir.
Aritmiya
Q.İmanov bildirir ki, aritmiya ürək ritminin, yəni ürək yığılmaları tezliyinin, gücünün və ardıcıllığının pozulmasıdır. Aritmiya kifayət qədər ciddi xəstəlikdir, çünki mütəxəssis nəzarəti olmayan bir sıra hallarda ölümlə nəticələnə bilir.
Bununla yanaşı ritm pozulmaları heç də həmişə patoloji hesab olunmur. Ağır fiziki yüklənmə və stress kimi hallarda ürək döyünməsinin yaranması orqanizmin normal reaksiyasıdır. Müəyyən ritmə uyğun yığılan qan damarlara qovulur, nəticədə orqan və toxumalar qida maddələri və oksigenlə təchiz olunur. Lakin əgər ritm pozulmaları tez-tez, hətta sakitlik zamanı da baş verirsə, onda mütləq kardioloqa müraciət etmək lazımdır. Belə pozulmaların səbəbləri müxtəlifdir:
– yanaşı ürək-damar sistemi xəstəlikləri (ÜİX, miokardın iltihabı, ürək qüsurları, hipertoniya və s.);
– ürək-damar sisteminin funksional pozulmaları;
– sinir sisteminin funksional pozulmaları;
– elektrolit balansının pozulması;
– alkoqol, nikotin, narkotiklər, dərmanın toksikasiyası;
– endokrin sistemin xəstəlikləri.
Ürək ritminin pozulmasına səbəb olan bəzi başqa risk faktorları da var. Bunlara tez-tez soyuqlama, mütəmadi streslər, fiziki yüklənmə və s. aiddir. Hazırda aritmiyanın bir neçə forması ayırd edilir: taxikardiya (ürək ritminin sürətlənməsi), bradikardiya (ürək ritminin ləngiməsi), ekstrasistoliya (ritmdən kənar yığılmaların yaranması), qulaqcıqların səyirməsi (ürək əzələsinin ayrı-ayrı liflərinin yığılması).
Taxikardiya
Kardioloq bildirir ki, taxikardiya ürək ritminin hər hansı bir səbəbdən dəqiqədə 80-85 vurğudan çox artmasıdır. Bu zaman ritm düzgün olur, yəni ürək yığılmaları arasındakı intervalların müddəti eyni olur. Əlamətləri ürəkdöyünmə, zəiflik, başgicəllənmə, hava çatışmazlığı hissi, bayılmadır. Taxikardiya bir sıra səbəblərdən yaranır: fiziki və emosional yüklənmə, hərarətin yüksəlməsi, alkoqol qəbulu zamanı orqanizmin normal reaksiyası, arterial təzyiqin düşməsi (məsələn, qanaxma zamanı), anemiya, irinli infeksiyalar, bədxassəli şişlər, hipertireoz, bəzi dərmanların qəbulu, ürək əzələsinin və keçirici sistemin patologiyaları və s.
Bradikardiya
Bu, ürək vurğuları sayının dəqiqədə 60-dan aşağı olmasıdır. Bradikardiyalı xəstələri zəiflik, başgicəllənmə, bayılma, soyuq tər basma kimi əlamətlər narahat edir. Əsas iki səbəbi ayırd edilir: sinus düyününün zəifliyi sindromu – sinus düyününün impuls yaratma qabiliyyətinin zəifləməsi və impulsların ötürülməsinin zəifləməsi.
Həkimin sözlərinə görə, bir çox hallarda bradikardiya ürəyin işemik xəstəliyi, hipertenziyalar, miokarditlər, endokrin xəstəliklər, qanda kaliumun səviyyəsinin artması, kəllədaxili təzyiqin artması fonunda yaranır: “Qulaqcıqların səyirməsi səyirici aritmiyanın bir forması olub, qulaqcığın ayrı-ayrı liflərinin yığılması ilə xarakterizə olunur. Əgər qulaqcıqların səyirməsi zamanı çoxsaylı ocaqlar yaranırsa, ürək əzələsinin bütövlükdə yığılması pozulur. Nəticədə ürək boşluğunda qan laxtalanır və laxtalardan biri baş beynin arteriyasına düşürsə, beyin qan dövranının pozulması və iflic baş verir. Aritmiyanın bu növü çox vaxt hipertoniya, şəkərli diabet, ürək qüsurları və başqa xəstəliklərin fonunda yaranır”.
Ekstrasistoliya
Həkim növbədənkənar tək və ya cüt ürək yığılmalarının yaranması səbəbindən ürək ritminin pozulmasının daha bir xəstəliyi – ekstrasistoliya haqqında da məlumat verib. O, bildirib ki, aritmiyanın bu növündə fizioloji impuls mənbəyindən kənarda yeni impuls mənbəyi yaranır və ekstrasistolalar generasiya edir. Əgər 3-4 ekstrasistola bir-birinin ardınca gəlirsə bu, artıq paroksizmaltaxikardiya kimi qiymətləndirilir.
Ürək xəstələrindən öz tövsiyələrini əsirgəməyən kardioloq Q.İmanov qeyd edir ki, aritmiya zamanı “Teakard” çayını “Sedativ” çayı ilə yanaşı dəmləyib istifadə etmək faydalıdır: “Yemişan da ürək döyünməsində faydalıdır: 1 xörək qaşığı yemişan yarpaqlarının üzərinə 750 ml qaynar su tökülür, 30 dəqiqə dəmləndikdən sonra süzülür. Gündə 3 dəfə, hər dəfə 1 stəkan olmaqla yeməkdən sonra 2-3 həftə müddətində qəbul edilir.
Ürək döyünməsi çox olan xəstələr dərman bədrəncini də dəmləyib içə bilərlər: 1 xörək qaşığı bədrənc (limonlu nanə) yarpaqları xırdalanır, üzərinə 250 ml qaynar su əlavə olunur, 30 dəqiqə müddətində dəmləndikdən sonra süzülür. İlıq şəkildə gündə 3 dəfə yarım stəkan olmaqla yeməkdən əvvəl qəbul edilir.
