Sosioloq Nail Cəlil: “Erkən nikah problemi varsa, demək, cəmiyyətdə buna müəyyən tələbat var”
Bayraqdar.info – “Azyaşlı, 18 yaşı tamam olmamış qızların ailə qurmağa vadar edilməsi və ya ərə verilməsi problemi dövlət qurumları tərəfindən görülən müvafiq tədbirlərə, aparılan sosial maarifləndirməyə, medianın təbliğatına baxmayaraq, yetərincə aktual olaraq qalır. Doğrudur, son 4-5 ildə belə faktların sayı əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Rəqəmlərə diqqət yetirsək, görərik ki, bu istiqamətdə müəyyən müsbət dinamika var. Bununla yanaşı, bir sıra bölgələrdə problem qalmaqda davam edir”.
Bu fikirləri bayraqdar.info-ya özəl açıqlamasında azyaşlı qızların ailə qurmağa vadar edilməsi faktlarına münasibət bildirən sosioloq, sosial psixoloq, “Status” Sosial Araşdırmaları Mərkəzinin sədri Nail Cəlil səsləndirib. O, qeyd edib ki, cəmiyyət, insanlar bu kimi halları kəskin qınasalar da, ənənəvi stereotiplər və sosial-iqtisadi problemlər erkən nikah məsələsinin tam, birdəfəlik, köklü şəkildə həllinə mane olur:
“Bir qədər təzadlı görünsə də, mühüm səbəblərdən biri də çoxluğun ailə qurmağa “bütün çətinliklərin həlli vasitəsi” kimi yanaşmasıdır. Digər tərəfdən, bu da acı həqiqətdir ki, əgər erkən nikah problemi varsa, demək, cəmiyyətdə buna müəyyən tələbat var. Belə tələbatın məğzi ondan ibarətdir ki, müəyyən mühafizəkar kəsim 18 yaşı tamam olmamış, təhsildən, telefondan, internetdən uzaq, “sözəbaxan və ciddi ailə nəzarəti ilə böyümüş” qızlarla ailə qurmağa üstünlük verir. Eyni zamanda, təbii psixofizioloji səbəblərdən qızların müəyyən qismi 14-15 yaşından erkən ailə qurmağa meyillənirlər. Belə olduqda, valideynlər buna qarşı çıxsalar da, vəziyyətlə hesablaşmaq məcburiyyətində qalırlar”.
Sosioloq əlavə edib ki, bölgələrdə bəzi ailələrdə yaşanan iqtisadi problemlər, maddi çətinliklərin olması, yoxsulluq, işsizlik, təhsilin davam etdirilməsi ilə bağlı qayğılar da qızların erkən ailə qurmağa vadar edilməsinə şərait yaradan əsas səbəblərdəndir. Çox insan obyektiv səbəblərdən belə çətinliklərin öhdəsindən gələ bilmir.
“Digər obyektiv səbəb Azərbaycanın bir çox bölgələrində, o cümlədən, böyük şəhərlərdə son 15-20 ili çıxmaqla, erkən – 18 yaşa qədər nikah ənənəsinin geniş yayılmasıdır. Konstitusiyada, Ailə Məcəlləsində hər kəs üçün nikaha daxilolma yaşı 18 olaraq müəyyən edilsə də, qızlarını 16-17, bəzən hətta 14-15 yaşında ərə vermək valideynlərin müəyyən qismi üçün adi hal, norma sayılır. Ehtiyacdan, eləcə də tamah səbəbindən, “mənfəət” xatirinə, qızlarının fikrini, gələcəyini nəzərə almadan, onları erkən ərə verən valideynlər də tapılır”, – deyə N.Cəlil vurğulayıb.
