Bir millət – iki dövlət olan Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığı zamanın ən ağır sınaqlarından üzüağ çıxıb. Bu gün dünya üçün bir nümunə təşkil edən bu qardaşlıqdan güc alan iki dövlətin rəhbərləri və xalqları hər zaman, hər yerdə öz sözlərini deyib, bu qardaşlığa xain gözlə baxan düşmənlərimizin, o cümlədən onların xarici havadarlarının cavabını yetərincə veriblər.
Bununla bağlı çoxlu sayda nümunələr gətirmək olar. Amma elə son “Bayden olayı”nı xatırlatmaq bu qardaşlığın hansı gücə sahib olduğunu gözlər önünə gətirməyə kifayət edir.
Məlum olduğu kimi ABŞ Prezidenti Co Baydenin aprelin 24-də 1915-ci il hadisələrini “erməni soyqırımı” adlandırması Türkiyə ilə yanaşı Azərbaycanda da haqlı narazılıqla qarşılanıb. Bu olaydan dərhal sonra Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ilə Türkiyə Cümhurbaşqanı Recep Tayyip Erdoğan arasında telefon danışığı olub. Danışıq əsnasında dövlət başçıları ABŞ Prezidenti Co Baydenin qondarma “erməni soyqırımı” ilə əlaqədar verdiyi bəyanatını qınayıblar. Bu qərarın yanlış olduğunu qeyd edən Prezident İlham Əliyev onu tarixi səhv adlandırıb və Azərbaycanın bu bəyanatı qəbuledilməz hesab etdiyini vurğulayıb. Söhbət zamanı dövlət başçısı Azərbaycanın hər zaman Türkiyənin yanında olduğunu qeyd edib.
Eyni zamanda Azərbaycan ictimiyyəti də Türkiyə qədər bu məsələdə Baydenə etirazını bildirdi. Azərbaycanın dövlət və hökumət təmsilçiləri, millət vəkilləri, siyasi partiyaları, qeyri-hökumət təşkilatları, bir sözlə bütün təbəqələrin təmsilçiləri haqlı olaraq Baydenin “erməni soyqırımı” ifadəsini işlətməsinin heç bir çərçivəyə sığmadığını bəyan etdi. Etirazlarda bir fikir də xüsusi vurğulandı ki, Co Baydenin son addımı istər regiondakı son duruma, istər ABŞ-Türkiyə, istərsə də ABŞ-Azərbaycan əlaqələrinə mənfi təsir edə bilər. Onu da vurğulayaq ki, son nüans xarici ekspertlər tərəfindən də xüsusi qeyd edilir, “erməni soyqırımı” ifadəsinin işlədilməsinin indiki məqamda ABŞ-ın və Ermənistanın maraqlarına qətiyyən xidmət etmədiyi bildirilir. Ümumi fikir budur ki, hazırda dost itirmək – özü də Türkiyə və Azərbaycan kimi dost – ABŞ üçün yaxşı heç nə vəd etmir. Bu lənətə gəlmiş “soyqırımı” ifadəsi elə müharibədən darmadağın vəziyyətdə çıxmış Ermənistanı da yenidən çıxılmaz labirintə sala bilər.
Ermənistanı bir kənara qoyaq. Amma sözügedən ifadənin işlədilməsinin hansı mənfi nəticələr verə biləcəyini deyəsən artıq okeanın o tayında da düşünməyə başlayıblar. Hər halda aprelin 28-də ABŞ Dövlət katibi Entoni Blinkenin Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə zəng etməsinə həm də bu konteksdə yanaşmaq mümkündür.
Telefon danışı ilə bağlı rəsmi açıqlamada deyilir ki;
“ABŞ dövlət katibi Azərbaycan-ABŞ ikitərəfli münasibətlərinin inkişafına toxunaraq əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsinin önəmini bildirmiş, enerji təhlükəsizliyi, regional təhlükəsizlik sahələrində əməkdaşlığı qeyd edərək Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin uğurla icra edilməsinin əhəmiyyətini vurğulamış, Azərbaycanın Əfqanıstanda sülhməramlı missiyada iştirakını yüksək qiymətləndirmişdir.
Telefon zənginə görə minnətdarlığını bildirən dövlətimizin başçısı Azərbaycan-ABŞ əlaqələrinin zəngin tarixə malik olduğunu qeyd etmiş, Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin icrasına verilən dəstəyə görə ABŞ hökumətinə bir daha təşəkkür etmişdir. Regional təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığa toxunan Prezident İlham Əliyev Əfqanıstanda sülhməramlı missiyanın fəaliyyətə başladığı ilk mərhələdən Azərbaycanın oradakı iştirakının önəmini vurğulamışdır.
Söhbət zamanı Ermənistan-Azərbaycan müharibəsindən sonrakı vəziyyətlə bağlı fikir mübadiləsi aparılmışdır. Prezident İlham Əliyev bu məsələ ilə bağlı Azərbaycanın mövqeyini çatdırmış, ölkəmizin ermənilər tərəfindən dağıdılan ərazilərində bərpa işlərinin həyata keçirildiyini qeyd etmişdir.
Prezident İlham Əliyev, eyni zamanda, regionda kommunikasiyaların açılmasının önəmini vurğulamış və uzunmüddətli sülhün təmin edilməsi ilə bağlı Azərbaycanın mövqeyini diqqətə çatdırmışdır. Prezident İlham Əliyev və ABŞ dövlət katibi ATƏT-in Minsk qrupunun gələcək fəaliyyəti ilə bağlı da fikir mübadiləsi aparmışlar.
Telefon danışığı zamanı tərəflər Azərbaycanda demokratik proseslərin inkişafı, insan haqlarının təmin olunması, siyasi plüralizmin qorunması və təmin edilməsinin önəmini vurğulamışlar.
Entoni Blinken bu il də “Azadlığa Dəstək Aktı”na 907-ci düzəlişin müvəqqəti dayandırıldığını qeyd etmişdir.
Prezident İlham Əliyev bununla bağlı minnətdarlıq bildirmişdir.
Azərbaycan Prezidenti, eyni zamanda, bu günlərdə ABŞ Prezidentinin dırnaqarası erməni soyqırımı ilə bağlı bəyanatı ilə əlaqədar qeyd etmişdir ki, Türkiyə Azərbaycanın yaxın dostu və müttəfiqidir, postmüharibə dövründə bölgəmizdə çox önəmli və müsbət rol oynayır və ABŞ Prezidentinin bu açıqlaması Azərbaycan rəhbərliyi və ictimaiyyəti tərəfindən narahatlıqla qarşılanmışdır”.
Beləliklə, rəsmi açıqlamadakı digər məqamlara (yeri gəlmişkən bu məqamların hər birinin altında da önəmli mesajların olduğunun fərqindəyik) toxunmadan yalnız son bənd üzərində dayanmaq istərdik. Yəni, bu telefon danışığı zamanı da Prezident İlham Əliyevin Türkiyənin Azərbaycanın yaxın dostu və müttəfiqi olmasını, qardaş ölkənin postmüharibə dövründə bölgəmizdə çox önəmli və müsbət rol oynamasını xatırlatması Ağ Evi ciddi şəkildə düşündürməlidir. “ABŞ Prezidentinin bu açıqlaması Azərbaycan rəhbərliyi və ictimaiyyəti tərəfindən narahatlıqla qarşılanmışdır” fikirləri isə Azərbaycanın bu məsələdə nə dərəcədə qətiyyətli olduğunu bir daha ortaya qoydu.
